Talyum (Tl)

Alm. Thallium (n), Fr. Thallium (m), İng. Thallium. Yumuşak ve ağır bir metal. Tl sembolüyle gösterilir.
1861 yılında W. Crookes tarafından ortaya çıkarılmıştır.
Bulunuşu ve elde edilişi: Talyuma tabiatta az ve dağınık olarak, çinko blendi, pirit gibi minerallerin
yanında rastlanır. Bulunduğu başlıca mineraller krukesit, (Cu, Tl, Ag)2 Se ve lorandit, TlAg2S2’dir.
Talyum sülfat asidinin kurşun odalar usûlüyle üretimi sırasında, odalarda biriken çamurlarda toplanır.
Bu çamurların sıcak seyreltik sülfat asidinde çözünen kısımlarına sodyum klorür katıldığında az
çözünen bir tuz olan talyum (I) klorür ele geçer. Metalik talyum, talyum tuzları çözeltilerinin
elektroliziyle veya talyum klorürün potasyum siyanürle eritiş yapılmasında ele geçer.
Özellikleri: Talyum peryodik tablonun III A grubunda bulunur. Özellikleri bakımından kurşuna benzer.
Atom numarası 81, atom ağırlığı 204,39’dur. Tabiî halde bulunan iki tâne kararlı izotopu 203 Tl ve 205
Tl’dir. Elektron düzeni (Xe) 4f14 5d10 6s2 6p1 olup, bileşiklerinde 1+ ve 3+ değerliklerini alır. 1+
değerlikli bileşikleri daha kararlıdır.
Erime noktası 304°C, kaynama noktası 1457°C, yoğunluğu 11.85 g/cm3tür.
Talyum mavimsi beyaz parlak bir metaldir. Ancak oldukça aktif bir metal olduğundan nemli havada bir
oksit tabakasıyla örtülerek parlaklığını kaybeder.
Ticârî kullanımı azdır.
Talyum sülfür (Tl2S), çok hassas fotoelektrik pillerin, okrisülfürse kızıl ötesi ışığa hassas fotosellerin
temel bileşenidir. Talyum oksit kırınım gücü oldukça yüksek optik camların bileşiminde ve sun’î
mücevherlerin renklendirilmesinde kullanılır.