Potasyum (K)

Alm. Kalium (n), Fr. Potassium (m), İng. Pottassium. Periyodik cetvelde dördüncü periyodun I-A
grubunda bulunan alkali metaller âilesinden hafif, yumuşak ve erime noktası düşük olan metalik bir
element. Sir Huphry Davy tarafından elektroliz yoluyla 1807 yılında saf olarak elde edildi.
Bulunuşu: Çok aktif element olduğundan serbest halde bulunmaz. Arz küresinde % 2,59 oranında
bulunur. Yerküresindeki çokluk sırasında oksijen, silis, alüminyum, demir, kalsiyum ve sodyumdan
sonra yedincidir. Deniz suyundaki çokluğu milyonda 380 olup klorür, sodyum, magnezyum, sülfür ve
kalsiyumdan sonra altıncıdır. En önemli mineralleri silvit (KCl), karnalit (MgCl2KCl) ve
polihalittir(2CaSO4.K2SO4. 2H2O).
Özellikleri: Kimyâda sembolü K’dır. Atom ağırlığı 39.0983, atom numarası 19’dur. Erime noktası
63.65°C, kaynama noktası 774°C, yoğunluğu 20°C’de 0.862 g/cm3, erime ısısı 63.65°C’de 14.6 kal/g
ve buharlaşma ısısı 496 kal/g’dır.
Potasyum, en aktif elementtir. Havada hemen oksijenle oksit ve peroksit bileşiklerini verir. Potasyum
ısıtılsa dahi azot ile reaksiyon vermez. Hidrojenle 200°C’de yavaş, 350-400°C’de hızlı reaksiyon verir.
Potasyum su, hattâ -100°C’de buz ve halojenlerle şiddetli reaksiyon verir. Potasyum amonyakla
potasyum amit (KNH2) verir. Potasyum, sodyumdan farklı olarak karbon monoksitle doğrudan
reaksiyon vererek karbonil bileşiğini verir.
Potasyum, doymuş hidrokarbonlar dışında aromatik alkol, asit, asetilen gibi birçok organik bileşiklerle
reaksiyon verir.
Elde edilişi: Potasyumun elde edilişi zor olduğundan pahalı bir metaldir. Potasyum tuzlarının
elektrolizinden, potasyum hidroksidin akkor sıcaklığa kadar demirle ısıtılmasından, eritilmiş potasyum
klorürün, karbon elektrotları kullanarak, elektroliz edilmesiyle ve termokimyâsal metodla elde edilir.
Kullanılışı: Potasyum klorür en çok kullanılan potasyum bileşiği olup, gübrelere karıştırılır. Potasyum
hidroksitten sıvı sabun yapılır. Potasyum nitrat kibrit imalâtında, karabarut, seramik sırlarının ve
iplerinin yapılmasında kullanılır.