Rodyum (Rh)

Alm. Rhodium, Fr. Rhodium, İng. Rhodium. Platin grubu metallerinden bir element. Rh sembolüyle
gösterilir. Tabiatta, platinle berâber, platinin onda biri nispetinde bulunur. Rodyum, atom numarası 45,
atom tartısı 102.91, erime noktası 1966°C, kaynama noktası 4500°C ve yoğunluğu 12.4 g/cm3 olan
sert bir metaldir. Elektron düzeni [Kr]4d85S1dir. Bileşiklerinde 2+’dan 8 +’ya kadar değerlikler
alabilmekle berâber çok görülen ve kararlı olan 2+ ve 3+ değerlikli bileşikleridir.
Rodyum, nitrik asit veya hidroklorik asitten etkilenmediği gibi, bunların karışımı olan altın suyundan da
etkilenmez. Elementel flor etki eder. Bundan başka eritilmiş peroksit, alkali siyanürle sülfatlardan
etkilenir. Rodyumun 3+ tuzları çeşitli kompleks iyonlar verir.
Rodyum, hem sert hem de kırılgan bir metal olduğu için, işlenmesi özel bir teknik ister. Rodyum, takribi
800°C civarında işlenip, tel hâline getirilebilir. Saf metal oda sıcaklığında ve bütün atmosfer şartlarında
parlak halde kalır. Toz hâlindeki metal ısıtıldığında, hava etkisiyle rodyum seskioksit (Rh2O3) meydana
gelir.
Rodyum, platin gibi kaplamada kullanılabilen bir metaldir. Rodyum kaplama, gümüş kuyumculuğunda,
özel reflektörlerde, fennî cihazlarda, elektrik kontaklarında (özellikle slayd kontaklarında) ve radyo gibi
cihazların muhtelif elemanlarında kullanılır. Rodyum, platine az miktarda katıldığında platinden daha
sert ve yüksek sıcaklıklarda platine göre ağırlığı daha yavaş azalan alaşımlar elde edilir. Bu
alaşımlardan da kimyâ laboratuvarlarında kullanılan krozeler elde edilir. % 10 rodyum bulunduran
rodyum-platin alaşımı termik çift yapımında kullanılır. 660°C-1063°C arasındaki milletlerarası sıcaklık
ölçeği bu termik çiftin elektromotor kuvvetiyle tanımlanır.