İtriyum (Y)

Alm. Yitrium, Fr. Yitrium, İng. Yitrium, ittrium. Periyodik cetvelin III B grubunda yer alan kimyâsal
element. Y sembolüyle gösterilir. Atom numarası 39, atom ağırlığı 88.9, erime noktası 1523°C,
kaynama noktası 3337°C ve yoğunluğu 4.457 gr/cm3tür. Dış elektron biçimlenmesi 4d1 5s2 olup,
bileşiklerinde +3 değerliğini alır. Bu özelliği ile de lantanitlere çok benzer ve bu elementlerin cevherleri
arasında yer alır.
İtriyum başta gadolinit, öksenit ve ksenotim olmak üzere pekçok cevherde bileşikler hâlindedir.
Tabiatta kurşundan daha fazla rastlanan bir elementtir. İtriyum sanâyide, diğer nâdir toprak
elementlerinden iyon değişimi yoluyla ayrılarak üretilir. Metal hâlinde ise, itriyum flüorürün kalsiyumla
indirgenmesiyle hazırlanır.
İtriyumun en mühim kullanılma sahalarından biri renkli televizyon tüplerinde, çeşitli bileşikler içinde,
bilhassa kırmızı rengin elde edilmesinde mühim şekilde kullanılır. Ayrıca tıpta radyoaktif itriyum
izotopundan kanser tedâvisinde faydalanılır. Bilhassa bir hipofizektomiyi gerçekleştirmede, iğne veya
palet şeklinde doku içine yerleştirilerek kullanılır.
İtriyumdan ayrıca sanâyide alaşım îmâlâtında ve metalurji işlemlerinde de istifâde edilir. İtriyum
bileşiklerinden optik camlarda ve özel seramiklerde katalizör olarak, ayrıca fosforesans maddeler ve
laserler gibi optik ve elektronik cihazların îmâlinde faydalanılır.