Ksenon (Xe)

Alm. Xenon, Fr. Xénon, İng. Xenon. Xe sembolü ile gösterilen, soy gazlar sınıfından bir element. VIII
A grubunda bulunur. Yeryüzündeki gazlar içinde eser halde bulunur. Kuru havada ise hacimce
yaklaşık yüzde 0,0000086 nispetinde bulunur. Havadan dört buçuk defa daha ağır olan ağır bir gazdır.
Sıvı havanın fraksiyonlu destilasyonu ile az miktarda elde edilebilmektedir.
Ksenonun atom numarası 54, atom ağırlığı 131.3, erime noktası -112°C, kaynama noktası -107°C dir.
Elektronların yerleşim biçimi (Kr) 4d10 5s2 5p6 şeklindedir. Soy gazlar elektron yapıları sebebiyle
normal olarak bileşik yapmazlar. Ancak kimyâsal bileşik yapabildiği tesbit edilen ilk soy gaz da
ksenondur.
Ksenon, stroboskoplarda ve çok hızlı hareket eden cisimlerin fotoğraflarının çekiminde faydalanılan
flaşlarda kullanılır. Düşük basınçta ksenon gazından bir elektrik akımı geçirildiğinde, parlamayla
mavimtrak beyaz ışık, daha yüksek basınçlarda ise gün ışığına benzeyen beyaz ışık elde edilir.
Ksenon flaş lambaları, yakut laserlerini daha tesirli kılmada kullanılır.
Tabiî ksenon dokuz kararlı izotopunun karışımı hâlinde bulunur. Bâzı göktaşlarında bulunan ve büyük
nispette ksenon-129’dan meydana gelen ksenonun, yarı ömrü 17 milyon yıl olan iyot-129’un radyoaktif
bozunması sonucunda teşekkül ettiği kabul edilir. Göktaşlarında bulunan ksenon-129 miktarının tetkiki
güneş sisteminin aydınlatılmasında ışık tutar.
1962’ye kadar soy gazlar inert(âtıl) kabul edilirdi. Ancak bu târihte ilk defa bir soy gaz bileşiği olan
heksaflüoroplatinat V (Xe (Pt F6)X) elde edilebildi. Daha sonra ksenonun flüorlu bir dizi bileşiği daha
(Xe F2, XeF4 ve XeF6) elde edildi.