16 Mayıs 2011 Pazartesi

Bumerang

Alm. Bumerrang, Fr. Boumerang, İng. Boomerang. Özellikle Avustralya yerlileri, ayrıca eski Mısırlılar
ve Avrupalılar, Hindistan’ın bâzı yörelerindeki kabîleler tarafından silah olarak kullanılan yassı bir
kesite sâhip eğri bir sopa. Avustralya ve ABD’de hâlâ spor aracı olarak kullanılmaktadır. Genellikle
akasya ve ökaliptus gibi sert ağaçlardan yapılmakta ve boyu 40-90 cm kadar olmaktadır. Eğriliği,
kolları arasındaki açı 90°den büyük olacak şekildedir. Bâzıları düz olarak fırlatıldığı yönde ilerler,
bâzıları ise havada bir dâirevî yörünge çizerek tekrar geri gelirler. Her iki tipte de bumerang
döndürülerek fırlatılır ve kendi ekseni etrafında bir dâire çizerek döndüğünden dolayı bir jiroskop gibi
kendisini havada dengeler. Aynı zamanda sâhib olduğu aerodinamik şeklinden dolayı havada
ilerlerken kaldırma kuvvetine mâruz kalır. Böylece yere paralel olarak fırlatılan bumerangın çok uzak
mesâfelere gitmesi mümkün olur.
Geri dönen bumeranglar, kendi ekseni etrafında bir pervâne gibi döndüğünde oluşan hayâlî dâire
düzlemi, dik düzlemden biraz sağa veya sola eğik olacak şekilde fırlatılır. Bu eğiklik sağ elle fırlatılan
bumeranglarda sağa doğrudur. Dolayısıyla fırlatılan bumeranglar da sağa doğrudur. Dolayısıyla
fırlatana göre sağdan başlayıp sola doğru dâirevî bir yörünge çizerek geri gelir. Bumerang havada belli
bir hızla hareket ederken aynı zamanda döndüğünden üst kısma gelen kolun havaya göre izafî hızı
alttakinden daha fazladır. Çünkü dönme hareketinde cismin teğetsel hızı dâireye teğet olacak şekilde
yön değiştirir. Bu hız üst kısımda bumerangın hareketi yönünde, alt kısımda ise ters yöndedir. Üst
kısmın hızının fazla olması, üst kısma daha fazla kaldırma kuvvetinin tesir etmesine sebeb olur. Bu da
dönen bumerangın oluşturduğu hayâlî dâireyi, sağa eğik atılmışsa sola doğru devirmeye çalışır. Fakat
kendi ekseni etrafında dönmesinden ileri gelen jiroskopik tesirle devrilmeyip, hayâlî dâirenin dik ekseni
etrafında dönme yapar. Bu hareket neticesi hayâlî dâirenin yönü dâimâ değişir ve neticede dâirevî bir
yörünge tâkib ederek ilk başlangıç noktasına gelir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder