Gelincik

Orjinal Adı Papaver rhoeas
Diğer Adları Angülü, Gelingülü, Gelinotu

Bilgi
Gelincikgiller familyasının örnek bitkisidir.
Ülkemizde kırlarda, ekin tarlalarında, yol ve bahçe kenarlarında oldukça
yaygın olarak yetişir. 60 cm'ye kadar boylanabilen, bir ya da kimi zaman
ikiyıllık otsu bitkidir. Tüylerle kaplı ince uzun tekli gövdesi, bazen dallara
ayrılan yapıda olur. Yapraklan derin, girintili ve asimetrik biçimlidir,
ilkbahardan başlayıp yaz boyunca açan ve parlak kırmızı renkli taçyaprakları
olan çiçeklerinde, bu taçyapraklarının altında kara leke bulunur. Delikli tohum
kapsülü fıçı biçiminde ve düz tepeli olup çok sayıdaki tohumunu taşır. Bitki,
tohumunu dökerek çoğalır. Ancak, ekine zararlı bitki sayıldığından, aşırı
çoğaldığında, tarlalarda yok edilmesi için uğraşılır.
Gelincik bitki olarak tanen, yapışkan bitki sıvısı ve düşük oranda sakinleştirici
alkaloit maddeleri içerir. Bazı yerlerde toplanan yapraklan pazarlarda satılır.
Sebze gibi kavrulup üzerine yumurta kırılarak pişirilir ya da salatalara
katılarak yenilir.

Tibbi Etkileri ve Kullanımı
Aynı familyadaki yakın akrabası haşhaş kadar güçlü niteliklere sahip
olmamakla birlikte, gelincik sağlığa yararlı etkileri nedeniyle de kullanılır. Bu
etkiler ve yararlanma yöntemleri aşağıda özetlenmiştir:
• Öksürük ve öksürükten doğan gıcıklara karşı etkilidir.
• Nezle, bronşit ve soğuk algınlıklarında göğsü yumuşatıcı etki yapar.
• Balgam söktürücüdür.
Bütün bu etkileri sağlamak üzere, kuru bir günün serin sabahında toplanan
gelincik yaprakları, kağıt üzerine serilerek gölgede kurutulur. Kurumuş
taçyapraklarından da 1-2 tatlı kaşığı alınıp dört bardak kaynar su içinde 10-15
dakika demlendirilerek infüzyon hazırlanır. Bu infüzyondan günde üç kez birer
bardak içilebilir.
• Ayrıca gelincik, sakinleştirici etkiler taşır.
• Uykusuzluğa karşı etkili olur.
Bu etkilerinden yararlanmak için de çiçeğinin taçyaprakları balla karıştırılarak
macun haline getirilir ve yenir.