Fermuarın icadı, yapısı ve kullanımı

Fermuarın icadı birçok icatçının denemelerinden sonra gerçekleşti. İlk denemeler 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren başladı. Bu yönde, dikiş makinesini icat eden Elias Howe, 1851’de ‘Otomatik Daimi Elbise Kapatma’ ( Automatic Continuous Clothing Closure) için bir patent aldı. Dikiş makinesinin başarısından olmalı ki; Elias kendi aletinin pazarlamasıyla uğraşmadı. Böylece, Howe kabul edilen ‘Fermuarın Babası’ olma şansını kaybetti.

Kırk yıl sonra, Mr. Whitcomb Judson, 1851’de Howe patentine benzer bir aleti, ‘Kaygan – Kopça’ (Clasp Locker) pazarladı. Judson, erkek ve kadın potinlerinin tutturulmasında kullanılan uzun ayakabı bağlarının yerini alabilecek bir icat girişiminde bulundu. Aleti pazarlayan ilk kişi olmak, Whitcomb’a ‘Fermuarın İcatçısı’ olma itimadını verdi. Fakat onun 1893 patentinde fermuar kelimesi bulunmuyordu. Clasp Locker karmaşık bir çengel-göz ayakkabı tokasıydı. Birbirine kilitlenen sıralı çengel ve ilmikler, kayıcı bir parça çekilerek açıp - kapamaya yarıyordu. "Ayakkabılar için kilitleyici veya kilit açıcı mekanizma" üzerinde oldukça çalışmasına rağmen, insanlar giysilerinin üzerinde bir "makine" taşımaya pek hazır değildi.

Daha sonra iş adamı Colonel Lewis ile birlikte, yeni aletin üretimi için Universal Fastener Company adlı şirketi kurdu. 1893 Chicago Dünya Fuarında halka ilk gösteriminde, Clasp Loker çok az ticari başarı ile karşılaştı.

İsveç göcmeni Kanadalı elektrik mühendisi Gideon Sundback Universal Fastener Company için çalışmak üzere işe alındı. İyi tasarım bilgisi ve fabrika müdürünün kızıyla evlilik, Sundback’i Universal’da tasarımın en üst pozisyonuna getirdi. Sundback, mükemmelden uzak Judson C- Curity Fastener’ı geliştirmekle sorumluydu. Maalesef, karısı 1911’de öldü. Kederli koca, uzun uğraşlardan sonra 1913’te modern fermuarın tasarımını yaptı.

Sundback 1917’de ‘Ayrılabilir Tutturucu’(Separable Fastener) patentini aldı. Ayrıca, Sunback yeni ürün için üretim makinesini da yaptı.

 

Popüler Fermuar ismi B. F. Goodrich Company’sinden gelir. Şirketin Gideon’un tutturucusunu yeni tip lastik çizme ve galoşlar üzerinde kullanmaya karar verdiğinde, aleti fermuar olarak isimlendirdi. Fermuar ismini aletin açılıp kapanması esnasında çıkarmış olduğu ‘zip’ sesinden aldı. İlk yıllarında fermuar, başlıca çizme ve tütün keselerinde önemli ölçüde kullanıldı. Modern hayatın ayrılmaz bir parçası olan fermuar, günümüzde yaklaşık olarak günde 2000 mil uzunluğunda üretimi yapılmaktadır.  

Yapısı;

Fermuar başlıca üç parcaya ayrılır: Şerit, dişler (elemanlar) ve Kürsör
	KÜRSÖR (Slider) Kürsör dişleri (elemanları), fermuar açılıp veya kapanırken birleştirip veya ayırır. Kalanma amacına bağlı olarak, kürsörün bir çok çeşidi vardır. ELAMANLAR (Elements) Ayrıca elaman olarak bilinen dişler, kürsörden geçerken birbirine geçen fermuarın iki yanında olan bölümlerdir. Yan taraflarda bulunan sol ve sağ dişler birbirine geçince zincir diye adlandırılır. ŞERİT (Tape) Şerit fermuar için ayrıca üretilen parçadır. Şerit genellikle polyesterden yapılır, fakat kullanmaya bağlı olarak sentetik fiber şerit, vinil şerit ve pamuk şerit türlerde mevcuttur.

Çeşitleri;

Standart Dipli Fermuar	Standart Separe Fermuar	Kombi Fermuar	X Fermuar

Ölçülendirme;

Dipli Fermuar
Separe Fermuar
Kombi Fermuar

Kullanımı;

FERMUAR KULLANIMI

• Fermuarı mamul üzerinde tam kapalı olarak yıkayınız.
• Yıkanan fermuarlı mamul süratle kurutulmalı, ıslak bırakılmamalıdır. Islak durumdaki mamül üzerindeki  fermuar kurutulduktan sonra açıp kapatılmalıdır.
• Fermuarlı mamül yıkama esnasında yardımcı kimyasal maddeler mutlaka uygun oranda kullanılmalı ve işlem süresi 30 dakikayı aşmamalı.
• Fermuar kullanılan ürünlerin mümkün olduğu kadar ters yıkanması gerektiği unutulmamalıdır.
• Ponza taşlı yıkamaklarda fermuarlı mamülün son yıkaması çok iyi yapılmalı ve derhal kurutulmalıdır.
• Fermuarlar ve mamül mallar uygun olmayan ortamlarda saklandığında bant ve dişlerde problem çıkabileceği göz ardı edilmemelidir. ( Aşırı nemli, sıcak ve hava almayacak şekilde paketlemelerde).
• Fermuarın dikilmesi sonrası mamül buharlı ütü ile preslenmesi sonrasında soğutulmadan petilen torbalara konulursa ve uzunca bir süre saklanırsa reaksiyon çıkabileceği unutulmamalıdır.
• Koyu renk fermuarlar açık üzerine dikildiklerinde renk alma problemi olabileceği unutulmamalıdır. Tüm kaplama fermuarlar üzerinde yıkama harici işlem uygulanmamalıdır.