Yaban Mersini

 

Genel Olarak

Ilıman ve tropik karakterli iklimlere adapte olmuş çalı formunda bir bitkidir. İngilizce blueberry (billbery) olarak bilinir. Bu bitki ülkemizdeki literatürde Yaban mersini olarak bilinir. Ancak yetiştiği farklı coğrafyalarda farklı adlarla da bilinmektedir. Örneğin; Rize’de Likapa, Trabzon’da Ligarba, Lifos veya Trabzon Üzümü, Rize Pazar ilçesinde Kaskanaka, Rize Ardeşen İlçesinde Çera (Çela), Artvin’de Morsivit veya Mahabak, Giresun’da Çalı Çileği, diğer bölgelerde ise Ayı Üzümü, Çay Üzümü veya Çoban Üzümü.

Yaban mersini; 30cm-1 metre arasında boyu olan ve genelde mayıs aylarında çiçek açan bir bitkidir. Güz aylarına doğru olgunlaşır olgunlaştığında meyveleri mavi renklidir. Meyvesinin dışında “yapısında bulunan maddelerden dolayı” puslu bir görüntü mevcuttur. Bu görüntü içeriğindeki yüksek tanenleşmeden dolayıdır.

Tarihi Olarak

Aslında yaban mersini yüz yıllardır bilinen bir meyvedir 1862 lere kadar uzanan bir literatür geçmişi vardır. Ancak yaban mersininin ünü, 2. dünya savaşı sırasında uçak pilotlarının görme yeteneklerini artırdığının anlaşılmasıyla yayılmıştır. Yaban mersini hakkında 1960 lardan sonra çeşitli laboratuar ve klinik deney araştırmaları yapılmıştır. Yaban mersini bütün bunların sonucunda günümüz modern tıbbının tedavi destekleyici meyveler literatüründe iyi bir yer edinmiştir. Yaban mersini hakkında Osmanlı döneminde de bazı kaynaklara rastlanmaktadır bu kaynaklarda yaban mersininin ticari bir bitki olduğundan bahsedilmektedir.

Etken Maddeleri Nelerdir?

Yaban mersininde diğer bütün şifalı bitkilerden daha fazla oranda anti oksidan madde vardır. Yalnızca bu özelliği dahi yaban mersinin önemli şifalı bitkiler kategorisine sokmaktadır. Genel olarak yaban mersininde;

• Antosiyanidinler
• Tanenler
• Alkoloidler(myrtine, epimyrtine)
• Fenolik asitler
• Glikozitler

Hangi Rahatsızlıklara iyi gelmektedir

Yaban mersini Damarlar üzerinde oldukça etkilidir. Bu durumda yaban mersini, damarla ilgili olan

• Varis
• Basur(hemoroid)
• Romatizmal ağrılar
• Kan damarlarının tıkanması
• Damar sertliği
• Akciğer amfizemi
• Zayıf kılcal damarların güçlendirilmesi.
• Artrit(eklem iltihaplanması) rahatsızlıklarının tedavisin de yardımcı faktördür.

Diğer yandan yaban mersini gözde olumlu etkileri olan bir besindir. Bu durumda

• Göz yorgunluğu,
• Miyopluk,
• Katarakt,
• Karasu (Glokom: Göz tansiyonu),
• Şeker hastalığından kaynaklanan görme bozuklukları (Diyabetik retinopati),
• Gece körlüğü, gibi rahatsızlıklarda oldukça etkili bir meyvedir.
• Tavuk karası (retinitis pigmentosa) hastalığının ilerlemesini yavaşlatıcı

Gözle ilgili olarak başkaca

• Gece görüşünü artırıcı,
• Göz kamaşmasını giderici,
• Retinayı güçlendirici, olarak ta kullanılabilir.

Mide rahatsızlıklarıyla ilgili olarak yaban mersini

• Bulantıyı baskılayıcı
• Mide kramplarını önleyici ,
• Ülser önleyici olarak kullanılır

Kullanım şekli

Likapa taze meyve olarak kullanılabildiği gibi kurutulmuş olarak ta kullanılabilir. Diğer yandan marmeladı da oldukça yaygın olarak tüketilmektedir. Aktarlardan elde edilen genelde kurutulmuş meyveler çay şeklinde demlenip içilebilmektedir. Ayrıca meyve sularına katılan bir kokteyl tamamlayıcı olarak kullanıldığı da sık karşılaşılan bir durumdur.

Nasıl Temin Edilebilir?

Yaban mersini meyve olarak büyük marketlerde bulunabilir. Kuru olarak ise genellikle aktarlarda satılır. Öğütülmüş toz olarak yine aktarlarda satıldığı gibi. Tabletler şeklinde extratları da bulunmaktadır. Bu şekildeki ürünleri eczanelerden, aktarlardan veya internet üzerinden online satış mağazalarından alabilirsiniz.