Koyungözü

Orjinal Adı Tanacetum parthenium (ya da Bellis perennis)
Diğer Adları Çayırpapatyası, Koyun çiçeği

Bilgi
Bileşikgiller familyasındandır. Anayurdu
bilinmeyen, ancak yurdumuzda Marmara, Ege ve Karadeniz bölgelerindeki
çayırlarda, bahçe, tarla ve yol kenarlarında yabani olarak yetişen çokyıllık
dayanıklı otsu bitkidir. 60 cm'e kadar boylanabilir. Yuvarlak kesitli gövdesi
hafif tüylü, açık yeşil renkli ve dallara ayrılan yapıdadır. Hoş kokulu yapraklan
derin girintili, yeşil, kimi zaman da sarı-yeşil renkli olur. Yaz ortalarında
küçük ve gevşek salkımlar halinde uzun sapların ucunda açan çiçekleri bazı
papatya türlerininkine benzer. Çiçeğin ortası, Matricaria türü papatyalarınki
gibi basıktır. Dışta beyaz dilsi ve ortada sarı renkli tüpsü çiçekleri yer alır.
Olgunlaşan çiçekleri açık kahverengi, minik, dar ve yassı tohumlarını
oluşturur.
Güneşli yerleri, kuru ve süzek toprakları seven koyungözü, döktüğü
tohumlarla çoğalır. Koyungözü bitkisi uçucu yağlarla partenolit gibi bazı
esterleri içerir. Anadolu'da kimi yerlerde körpe yapraklan sebze olarak yenilir.
Kimi yerlerde de acımsı tadı nedeniyle bitkinin yaprakları bazı yiyeceklere
çeşni vermesi için katılır. Gene bu yapraklar, güveleri kaçırması için koku
torbalarına konulur.

Tibbi Etkileri ve Kullanımı
Baş ağrısını kesici etkisi Antik çağlarda da bilinip bu amaçla kullanılan
bitkinin, tıbbi etkileri ve onlardan yararlanma yöntemleri şöyle sıralanabilir:
• Koyungözü bitkisinin baş ağrısı ve migreni kesme etkileri son zamanlarda
yeniden keşfedilmiş gibidir.
• Kaslardaki spazmı çözücüdür. Belki de bu nedenle baş ağrısı ve migrene
karşı yararlı etkileri bulunmaktadır.
• Baş dönmesi ve kulak çınlamalarında diğer ilaçlarla birlikte alındığında
onların etkilerini artırarak yararlı olur.
• Hafif yatıştırıcı etkisi vardır.
• Bedeni güçlendirici toniktir.
• Yangılı artride karşı etkili olur.
• Ağrılı aybaşı dönemlerinde ağrıları hafifletir. Aybaşı gecikmelerini önler.
Bu etkilerinden yararlanmak üzere, ilkbahar ve yaz mevsimi boyunca, daha
iyisi bitki çiçek açmadan önce körpe yapraklan toplanır. Taze ya da
dondurulmuş (çözüldükten sonra) 3-5 yaprağı, ekmeğin arasına konulup
yenilerek kullanılır. Bu şekilde, o anki baş ağrıları ve migrene iyi gelen
koyungözünün, migrenin kalıcı tedavisi için alımına 3-6 aylık sürelerle devam
edilmelidir. Baş ağrısı ve migrenin o anda geçiştirilmesi ve diğer etkilerinden
yararlanılması için, bitkinin körpe yapraklarından 3-5 tane alınıp kaynar suda
10-15 dakika demlendirilerek elde edilen infüzyonu, çay gibi içilebilir.

UYARI
• Bitki, ağzı duyarlı kişilerde ağız ülserlerine neden olabilir.
• Gebe kadınlar koyungözü bitkisini almamalıdır.