Neneler

Orjinal Adı Mentha türleri

Bilgi
Ballıbabagiller familyasındaki aynı cinsten 25 kadar
çokyıllık dayanıklı otsu bitkinin genel adı Nane'dir. Dünyanın tüm ılıman ve
astropikal bölgelerine yayıldığı gibi ülkemizde de 7 türü yetişmektedir. Nemli
ve gölgelik yerleri çok seven nane türleri, 3-100 cm. arasında boylanabilirler.
Dört köşe kesitli, kırmızımsı gövde ve dalları; karşılıklı dizilen, kenarları dişli,
keskin ama hoş kokulu koyu yeşil yaprakları ve dal uçlarında kümeler
oluşturarak temmuz-ağustos aylarında açan leylak, pembe ya da beyaz renkli
çiçekleri vardır. Koyu kahverengi, minik taneli ve küremsi biçimli tohumları
olur. Nane türleri, döktüğü tohumlarıyla çoğalır ya da çoğaltılır.
Türleri arasında en çok kültürü yapılanı (yani insan eliyle üretileni) Bahçe
nanesidir (M. piperita). Bu türün yaprak, sap ve çiçeklerinde mentol, menton,
jasmon vb. maddeleri içeren uçucu yağ ile tanen, reçine, acı bitki esansı ve
bazı organik maddeler bulunur. Nanenin tazesi ya da kurutulmuşu baharat
olarak kullanıldığı gibi ilaç, yiyecek ve parfümeri alanlarında da kullanım yeri
bulur.

Tibbi Etkileri ve Kullanımı
Nanenin tıbbi etkileri şöylece sıralanabilir:
• Sindirim salgılarını artırdığından mide ve bağırsaklardaki sindirim işlemini
kolaylaştırır.
• İç organların kaslarında yatıştırıcı etkiler yapar.
• İçerdiği uçucu yağlar nedeniyle mide bulantılarını keser. Gebelikteki ve
yolculuklardaki kusma refleksini bastırır.
• Mide ve bağırsak gazlarını söktürücüdür.
• Beden üzerinde güçlendirici (tonik) etkisi vardır.
• Bağırsaklardaki kolit yaralarının iyileşmesinde etkili rol oynar.
• Grip ve nezlede yüksek ateşin düşürülmesinde değerli bir yardımcıdır.
Bu etkilen sağlamak üzere, nane şöyle kurutulur: Bitki çiçek açmadan önce
sap, yaprak ve goncah dalları toplanıp çok sıkmadan demetler halinde bağlanıp
gölgelik ve havadar yerlere asılır. Böylece kurutulmuş yaprak, sap ve çiçek
goncalarından bir büyük tutamı alınır. Üzerine bir bardak kaynar su dökülüp
10 dakika demlendirilerek infüzyon hazırlanır. Hiçbir yan etkisi olmadığından
istenilen sıklıkta içilir.
Nanenin yukarda sayılan tıbbi etkilerinden yararlanmak için, ikinci kullanım
şekli, taze yapraklarının suyla damıtılarak nane ruhu elde edilmesidir. Böylece
elde edilip piyasada satılan naneruhunun 2-10 damlası bir şekerin üzerine
damlatılarak alınır.