Kedi Nanesi

Orjinal Adı Nepeta çatarla
Diğer Adları Nezleotu, Pisikotu

Bilgi
Ballıbabagiller familyasındandır. Anayurdu
bilinmemekte; ülkemizde iç ve Doğu Anadolu bölgelerinde doğal olarak
yetişmektedir. 50-100 cm. boylanabilen, çokyıllık dayanıklı otsu bitkidir. Dört
köşe kesitli, boydan kabarık çizgili, hafif tüylü, keskin acı kokulu ve yeşil
renkli gövdesi dallara ayrılan yapıdadır. Kalp biçiminde, üzeri sarı lekeli,
kenarları dişli ve gri-yeşil renkli yapraklarının altı ince tüylü olup çiftler
şeklinde dizilmiştir. Bu yapraklara dokunulduğunda, ele nane kokusu siner.
Kediler bu kokuyu pek sevdiğinden bitkiye sürtünür ya da bitkinin üzerine
yatarlar. Kedinanesi mavimsi-mor renkli, beyaz noktalı, keskin kokulu
çiçeklerini yaz mevsiminde başaklar oluşturarak açar. Oval biçimli,
kahverengi minik tohumlarının bir ucunda beyaz benek vardır. Güneşli ya da
az gölgeli yerleri, süzek toprakları seven bitki, her türlü toprakta yetişmekte ve
tohumlarıyla çoğalmaktadır, istenirse ilkbaharda bitki bölünerek çoğaltılabilir
ve kedilerden korunarak yetiştirilir.
Kedinanesi bitkisinde strenellol, geraniol ve sitral adlı maddeleri içeren uçucu
yağ, acı esanslar, tanen ve C vitamini bulunur. Nane kokulu yaprakları ve
körpe sürgünleri bazı yerlerde salatalara katılır. Çeşni vermesi için yaprak ve
sürgünleriyle etler ovulur. Kedinanesi, bulunduğu bahçelere bal arılarını çeker.

Tibbi Etkileri ve Kullanımı
Bitkinin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir:
• Midevidir: Mide rahatsızlıklarını ve sindirim güçlüklerini giderir. Mide ve
bağırsak gazlarını söktürür. Mide kramplarını çözer.
• Spazm çözücüdür.
• Çocuklarda diyareyi giderici, mükemmel bir ilaçtır.
• Yatıştırıcıdır. Bedeni rahatlatarak gevşetir.
• Uykusuzluk durumunda kullanılır. Kısa zamanda uyku getirir.
• Geleneksel olarak kullanılagelen soğuk algınlığı ve grip ilaçlarından biridir.
• Güçlü terletici etkisi bulunduğundan bronşit gibi hastalıklarda, ateşlilik
durumlarında kullanılır ve kısa sürede beden ateşini düşürür.
Bu etkileri sağlamak için kedinanesinin yaprak ve çiçekleri yaz başı ya da
sonbaharın başlarında toplanır. Gölgelik yerde özenle kurutulur. 2 tatlı kaşığı
kurumuş bitki karışımı alınıp 1 bardak kaynar suda 10-15 dakika süreyle
demlendirilir. Böylece elde edilen infüzyondan günde üç kez birer bardak
içilebilir.
• Kedinanesi bitkisinin doku ve damar büzücü etkisi vardır. Çıbanların
tedavisinde kullanılır.
• Antiseptik (mikrop kırıcı) etkisi bulunur. Akne tedavisinde etkili olur.
• Şakakta duyumsanan rahatsızlığa ve baş ağrılarına iyi gelir.
Çıban tedavisinde kedinanesinin körpe yaprakları ve çiçekli başağı ezilip yara
lapası yapılır. Bu lapa çıbanlara sürülür. Akne, baş ağrısı ve şakakta
duyumsanan rahatsızlıklar için yukarıda tarifi verilen infüzyon, ovuşturularak
yüze ve şakaklara uygulanır.