Itır

Orjinal Adı Pelargonium türleri
Diğer Adları Çoban iğnesi, Kokulu sardunya, Turnagagası

Bilgi
Sardunyagiller (Turnagagasıgiller)
familyasındandır. Anayurdu Güney Afrika olmasına karşın, Akdeniz havzası
ülkelerine çok iyi uyum sağlamışlardır. Ülkemizde Ege ve Akdeniz
bölgelerinde çeşitli ıtır türleri süs bitkisi olarak pek yaygındır. 60 cm. kadar
boylanabilen, kışın yapraklarını dökmeyen ama soğuğa ve özellikle dona karşı
pek duyarlı çokyıllık bitkilerdir. Yuvarlak kesitli, yeşil renkli ve bol tüylü
gövdeleri zamanla odunsulaşır. Derin girintili çıkıntılı, oya gibi süslü
yaprakları ezildiğinde meyve, nane ya da hoş baharlı diğer kokuları salar. Açık
veya koyu pembe ya da beyaz renkli hafif kokulu çiçekleri yaz mevsiminden
sonbahara kadar açarlar. Bol güneşli olması koşuluyla her türlü toprakta
yetişen ıtır türleri, tohumuyla ya da gövde çeliğiyle çoğaltılır.
Güzel görünümleri nedeniyle çoğu yerde süs bitkisi olarak yetiştirilen ıtır
türlerinin yaprakları, çeşitli yiyecek ve içeceklere koku ve çeşni vermesi için
katılır. Parfümeri endüstrisinde de sıkça kullanılan ıtırların meyve, nane ve
hatta papatya kokan türleri de üretilmektedir.

Tibbi Etkilerive Kullanımı
Itır türlerinin sağlığa yararlı tıbbi etkileri ve onlardan yararlanma yöntemleri
şöylece sıralanabilir:
• Sindirim sistemi üzerinde olumlu etkiler yapar. Hazımsızlığı giderir.
Sindirimi kolaylaştırır.
• Mide ve bağırsaklardaki aşırı gazları söktürür.
• Diyareyi (ishal) keser.
• Yabani ıtır ya da Solucanotu (P. endicherianum) adı verilen türünün kurt
(solucan) düşürücü etkisi vardır.
Ancak bu etkileri sağlamak için, tüm ıtır türleri küçük dozlarla alınmalıdır. 2-5
gr. kadar kurutulmuş ıtır yaprağının üzerine 4 bardak kaynar su dökülüp 10-15
dakika süreyle demlendirilerek elde edilen infüzyon, günde iki-üç bardak
içilebilir.
• Ayrıca ıtır türlerinin cildi güzelleştirdiği ileri sürülmektedir.
Bu etkinin sağlanması için yukarda tarifi verilen infüzyon dıştan ovularak cilde
uygulanır.