Hodan

Orjinal Adı Borago officinalis
Diğer Adları Zembil çiçeği
Bilgi
Hodangiller familyasının örnek bitkisidir. Anayurdu
Doğu Akdeniz havzası olup ülkemizde Kuzey ve Batı Anadolu bölgelerinde
yabani olarak yetişmektedir. 30-75 cm. boylanabilen, biryıllık otsu bitkidir.
Yuvarlak kesitli, içi boş ve sert gövdesi beyaz sert tüylerle kaplı olup dallara
ayrılan yapıdadır. Koyu gri-yeşil ve biraz buruşuk yüzeyli yaprakları gövdesi
gibi tüylerle kaplı, oval biçimli ve almaşık dizilişlidir. Beş köşeli yıldız
oluşturan mor-mavi (kimi zaman pembe ve nadiren beyaz) renkli taçyaprakları
ve siyah erkeklik organı olan çiçekleri, salkımlar halinde aşağı doğru sarkarak
ilkbaharda ve yazın açarlar. Kumlu hafif toprakları ve bol güneşli yerleri seven
hodan, döktüğü tohumlarıyla çoğalır. Ancak bazı yerlerde süs bitkisi olarak
yetiştirilir.
Hodan bitkisi saponin, yapışkan bitki sıvısı, tanen, esanslar ve çeşitli
mineraller içerir. Körpe yaprakları salata, peynir ve diğer bazı yiyeceklere
katılır. Bazı yerlerde sebze olarak yenir. Balarılarının beslenmesine çok yararlı
olur.
Tibbi Etkileri
ve Kullanımı
Yabani hodan tıbbi yönden, kültürü yapılanlara oranla daha fazla etkilidir.
Bitkinin çok çeşitlilik gösteren tıbbi etkilerini ve bundan yararlanma
yöntemlerini şöylece sıralayabiliriz:
• Soğuk algınlığı ve gribe karşı etkilidir.
• Terletici ve ateş düşürücüdür.
• Solunum yollan hastalıklarına iyi gelir. Öksürüğü keser. Balgam söktürür.
Akciğer zarı yangılarını (satlıcan) azaltır.
• İdrar söktürücüdür. Kanı temizler.
• Bebek emziren annelerde süt gelişini artırır.
• Adrenalin bezeleri için iyi bir güçlendirici toniktir. Özellikle kortizon ve
steroidle yapılan tedavilerden sonra hodan alınması bünyeye iyi gelir.
• Uzun yıllardan beri geleneksel kullanımıyla, cesareti artırır. Sinirsel
gerginlikleri en aza indirger. Streslere karşı bünyede direnç sağlar.
Bütün böyle durumlar için hodanın çiçek açtığı zamanlarda kuru bir günde
yaprak ve çiçekleri toplanır. Yırtık ve bozuk yaprakları seçilerek atılır.
Kalanları yaprak-çiçek karışımı yapılarak gölgede kurutulur. Karışımdan 2 tatlı
kaşığı alınıp, üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika
demlendirilerek infüzyon hazırlanır. Bu infüzyondan günde üç kez birer
bardak içilir.
• Hodan yara ve yanıklara iyi gelir. Bunun için yapraklarıyla yara lapası yapılır
ve dıştan uygulanır.
• Kuru ve duyarlı ciltlere iyi gelir. Cildi yumuşatır. Bunun için yukarıda tarifi
verilen infüzyon dıştan uygulanır.
• Mineral yönünden zengin olan hodan, tuzsuz diyetlerde salata ve yemeklere
katılan körpe yapraklarıyla, bedenin tuz eksiğini tamamlar.