Kimyon

Orjinal Adı Cuminum cyminum
Bilgi
Maydanozgiller familyasındandır. Anayurdu
Akdeniz havzası ile Mısır olan kimyon, ülkemizde Orta Anadolu'da Eskişehir
ve Konya dolaylarında üretilir. 15-60 cm. boylanabilen, biryıllık duyarlı otsu
bitkidir. Hafif kokulu, elips biçimli şerit gibi yaprakları, yaz mevsiminde
şemsiyeler oluşturarak açan beyaz ya da pembe çiçekleri vardır. Bu çiçekler
olgunlaştığında, kimyon adıyla baharat olarak kullanılan iğ biçiminde ve
genelde ikiye bölünen yapıda sarımsı esmer renkli tohumlar verir. Güneşli ve
kısmen gölgelik yerleri; suyu iyi akıntılı ve bitek toprakları seven kimyon
bitkisi, ilkbaharın sonlarında, ılık günlerde ekilen tohumlarıyla çoğaltılır.
Kimyon tohumlarında % 2,5-4 oranında sabit ve karvon adı verilen uçucu yağ,
tanen ile reçine bulunur. Avrupa ülkelerinde ekmek, kurabiye, peynir, bazı
likör türleri ve etli yemeklere çeşni vermesi için sıkça kimyon tohumu katılır.
Kimyon Türk mutfağında da, köfteye konur. Parfüm endüstrisi ve veterinerlik
ilaçlarında kimyon tohumundan elde edilen yağ kullanılır. Kimyon, ülkemizin
tarımdaki dışsatım ürünlerinden biridir.
Tibbi Etkileri
ve Kullanımı
Romalılar döneminden beri bedene yararlı etkileri bilinen ve kullanılan
kimyonun tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöylece
sıralanabilir:
• Midevidir: iştahı açar ve sindirimi kolaylaştırır.
• Mide ve bağırsaklardaki gazı söktürür.
• Diyareyi hafifletici etkisi vardır.
• İdrar söktürücüdür.
• Sinirleri uyarır.
• Terletici etkisi de bulunmaktadır.
Bu etkilerinden yararlanılmak üzere yaz mevsiminde bitkinin çiçek şemsiyeleri
tam olgunlaşmadan önce kesilip alınır. Bunlar gölge ve havadar bir yerde
kurutulur. Yere serilen bir kağıdın üzerine bu şemsiyeler başaşağı edilip
silkelenir. Böylece toplanan olgun tohumlar ya da piyasadan satın alınan
kimyon tohumlarından 1-2 tatlı kaşığının üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp
kabın üzeri kapatılarak 10-15 dakika süreyle demlendirilir. Bu şekilde elde
edilen infüzyondan günde iki kez sabah ve akşam yemeklerinden önce birer
bardak içilir.