Kuzukulağı

Orjinal Adı Rumex türleri
Diğer Adları Ebemekşisi, Ekşilik, Ekşimik, Turşuotu
Bilgi
Karabuğdaygiller familyasındandır. Anayurdu
bilinmeyen kuzukulağı türleri, Anadolu'da kalkerli topraklar dışında gölgelik
ve nemli yerlerde yaygın olarak yetişen, çokyılık otsu bitkilerdir. Rumex cinsi
bitkilerden burada yalnızca Büyük kuzukulağı (R. acetosa) ve Küçük
kuzukulağı (R. acetosella) türlerinden söz edeceğiz. Bu türler 60 cm'ye kadar
boylanabilir. Gövdesi kabarık çizgili, sulu ve kırmızımsı renklidir. Ok biçimli,
iri ve kabarık yaprakları tüysüz olur. Yaz aylarında açan başak halindeki
pembemsi renkli, sık dizilişli çiçekleri koparıldıkça bitki yapraklar verir.
Çiçeklerinden, parlak koyu kahverengi minik tohumlan olgunlaşır. Kuzukulağı
türleri, döktüğü tohumlanyla çoğalırken, istenirse köklerinin bölünmesiyle de
çoğaltılabilir.
Kuzukulağı türlerinin tadı ekşi olan yapraklan A, B ve C vitaminleriyle
potasyum yönünden zengindir. Körpe yapraklan çiğ olarak salatalarda ya da
ıspanak gibi pişirilip sebze olarak yenir.
Tibbi Etkileri
ve Kullanımı
Benzer özellikler taşıyan Büyük ve Küçük kuzukulağı türlerinin tıbbi etkileri
ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir:
• Yaprakları, böbrekleri çalıştırır, idrar söktürücüdür.
• C vitamini yönünden zengin olduğu için iskorbit hastalığının
iyileştirilmesinde yararlıdır.
• Bedeni güçlendirici toniktir.
• Hafif müshil etkisi vardır.
Bu etkilerinden yararlanmak üzere, bitkinin yıl boyunca yeşil kalan körpe
yapraklan toplanmalı, salatalara katılıp çiğ olarak bolca yenilmelidir.
• Yaprakları, çıbanların iyileştirilmesinde etkili olur.
• Güneş yanıklarında rahatlatıcıdır.
Bu etkilen sağlamak üzere, körpe kuzukulağı yaprakları toplanır. Ezilerek yara
lapası yapılır ve şikâyet edilen yerlere dıştan uygulanır.
• Gene yapraklan, güneş çarpması ve bitkinlik durumlarında iyileştiricidir.
Bunun için bitkinin taze yapraklarıyla % 2 ya da % 3'lük infüzyon hazırlanır.
Yani, 1 litre kaynar su, 20 ya da 30 gr. kuzukulağı yaprağının üzerine
dökülerek 15-20 dakika demlendirilip infüzyon elde edilir. Bu infüzyondan,
günde iki-üç kez birer bardak içilir.
• Kuzukulağı türlerinin kökleri, antrakinon türevleri içerdiğinden müshil etkisi
vardır.
• Safra söktürücüdür.
Bu etkilerinden yararlanmak üzere, bitkinin toprağı kazılıp kökleri çıkarılır ve
temizlenir. Bunlarla % 3-5'lik dekoksiyon hazırlanır. Yani, 1 litre sıcak suya
30-50 gr. kadar parçalanmış bitki kökü konulup 15-20 dakika kadar ağır ağır
kaynatılır. Elde edilen dekoksiyon, günde iki-üç kez birer bardak olarak içilir.
UYARI
• Romatizması, böbrek ve gut hastalığı olanlar kuzukulağı yememelidir.