Limon

Orjinal Adı Citrus limonum
Bilgi
Sedefotugiller (Turunçgiller) familyasındandır.
Anayurdu Hindistan ve Uzakdoğu ülkeleri olan limon, İ.S. 1000-1200
yıllarında İspanya ile Sicilya'ya getirilmiş, daha sonra Haçlı Seferleriyle
Avrupa ve Ortadoğu'ya yayılmıştır. Günümüzde dünyanın tüm astropikal iklim
bölgelerinde ve ülkemizde de Ege ile özellikle Akdeniz bölgelerinde
yetiştirilmektedir. 3-6 m. boylanabilen ve kışın yapraklarını dökmeyen bir
ağaçtır. Gövde ve dallarının kabuğu koyu gridir. Almaşık dizili, elips biçimli
iri yaprakları açık yeşil renkli, derimsi dokulu ve sivri uçludur. Bazı limon
ağacı türlerinde, yaprak koltuklarında sivri dikenler bulunur, ilkbahar aylarında
açan hoş kokulu, dışı pembemsi ve içi beyaz renkli çiçekleri ya tek tek ya da
birkaçı bir arada bulunur. "Yediveren" limon türleri ise neredeyse bütün yıl
çiçek açar ve meyve vermeye devam eder. Genelde sonbaharda olgunlaşan
limon meyvesi yumurta biçimli, bir ucu sivri çıkıntılı, içi 8-10 bölümlü, çok
ekşi ve bol sulu olur. Olgun limon meyvesinin açık sarı renkli dış kabuğunun
üzerinde uçucu yağ ve esanslar içeren benekler bulunur. Meyvenin kabuğunun
içi ise, beyaz renkli ve sünger dokuludur. Meyvenin içinde yer alan beyaz
tohumlan (çekirdekleri) küçük, oval biçimli ve bir uçları sivri olur. Bol
güneşli, rüzgardan korunmalı yerleri; hafif, suyu iyi akıntılı ve verimli
toprakları seven limon ağacı, tohumlarıyla çoğaltılır.
Doğal bir C vitamini kaynağı olan limon meyvesinin suyunda ayrıca organik
nitelikli sitrik asit, pektin ve şekerler bulunur. Limon meyvesinin suyu ya da
dilimleri kimi yemeklere, çorba ve salatalara katılır. Sevilen bir içit olan
limonata yapımında kullanılır. Bazı sebze yemekleri ve reçellerin yapımında,
bunların kararmaması için eklenir. Uçucu yağ ve esans içeren limonun kabuğu
sıkılarak ve damıtılarak elde edilen limon esansından kozmetikte ve kimi
içkilerin yapımında yararlanılır.
Tibbi Etkileri
ve Kullanımı
Pek çok yönden sağlığa yararlı olan limonun tıbbi etkileri ve bunlardan
yararlanma yöntemleri şöylece sıralanabilir:
• C vitamini eksikliğinde ortaya çıkan iskorbit hastalığında, limon en iyi doğal
ilaçtır.
• Soğuk algınlığı, nezle, öksürük, boğaz ve baş ağrıları ile gribal enfeksiyon
durumlarını hafifletir. Beden ateşini düşürür. Bu etkileri sağlamak için sıkılan
limonun suyu, şekerle tatlandırılıp ılık su katılarak limonata şeklinde içilir.
• Boğaz ağrıları ve bademcik enfeksiyonlarında sıkılan limonun suyu, ılık
suyla karıştırılarak gargara yapılır.
• Birdenbire yükselen tansiyonda, yarım limonun suyu bir bardağa sıkılır.
Üzeri suyla tamamlanarak içilir. Bu durumda limon, tansiyonu normal
düzeyine indirir.
• Limon, doku büzücü ve cilt toniğidir. Çilleri hafifletir. Cildin güzelleşmesine
katkıda bulunur. Bunun için sıkılan limonun suyu elle ovuşturularak cilde
dıştan uygulanır.
• Tırnak ve dişlerdeki tütün lekelerini hafifletip ağartır. Dişetlerini güçlendirir.
Bu etkileri sağlamak için sıkılan limonun suyu ovuşturularak dıştan uygulanır.
• Soğuk hava nedeniyle ellerdeki ve yüzdeki deri çatlamalarını iyileştirir. Bu
etkisinden yararlanmak için de sıkılan limonun suyu ellere, ovuşturularak
dıştan uygulanır.
• Limon susuzluk, yorgunluk ve bitkinlik durumlarını giderir. Bunun için bol
limon suyu, su ve şekerle limonata yapılıp içilir.
• İdrar yollarını temizler, idrarı söktürür. Bu etkileri için bedene her şekliyle
limon suyu alınması yeterli olur.
• İştah açıcı ve sindirim sistemini uyarıcıdır.
Bu etkisinden yararlanmak üzere, limon ağacının taze yapraklarıyla % 2-3'lük
standart infüzyon hazırlanır. Yani, 1 litre kaynamış su, 20-30 gr. taze limon
yaprağı üzerine dökülüp 15-20 dakika demlendirilerek infüzyon yapılir. Bu
infüzyon yemeklerden 15 dakika önce, birer bardak olarak içilir.
• Limon, doku büzücü etkisi nedeniyle peklik vericidir.
•Antiseptik (mikrop kırıcı) etkileri de vardır.
Bu sayılan etkilerini sağlamak için, limonun gövde ya da dallarından kabukları
alınır. Bu kabuklar suda kaynatılarak bir dekoksiyon elde edilir. Peklik verici
olarak bu dekoksiyondan günde iki-üç kez birer bardak içilir. Yaraları
temizlemek ve antiseptik etkisinden yararlanmak için de aynı dekoksiyon
dıştan uygulanır.
• Sivrisinek ve sinek sokmalarında, sokma yerinin iyileşmesini hızlandırır.
Bunun için sıkılan limonun birkaç damla suyu, sokma yerine, ovuşturularak
dıştan uygulanır.